Hướng dẫn lắp đặt bơm định lượng DOSAKI đúng cách

Việc lắp đặt bơm định lượng đúng kỹ thuật không chỉ giúp hệ thống vận hành ổn định mà còn nâng cao tuổi thọ thiết bị và đảm bảo độ chính xác trong định lượng hóa chất. Tuy nhiên, nhiều sự cố thường gặp như sai số định lượng, rò rỉ, hoặc rung lắc mạnh đều bắt nguồn từ bước lắp đặt không đúng chuẩn. Trong bài viết này, BƠM CÔNG NGHIỆP VIMEX, sẽ hướng dẫn bạn từng bước cụ thể từ khâu chọn vị trí, bố trí đường ống đến kết nối điện, giúp bạn tối ưu hiệu suất và an toàn tuyệt đối cho hệ thống bơm.

1.1 Lựa chọn vị trí lắp đặt

• Khi chọn vị trí lắp đặt và thiết kế hệ thống đường ống, cần để lại không gian vận hành nhằm phục vụ cho việc bảo trì thường xuyên.
• Bơm nên được lắp đặt trên bệ vững chắc, chống rung. Bệ phải cao hơn mặt đất để tránh bị ngập nước và phải đảm bảo nằm ngang để van một chiều dạng bi hoạt động ổn định.

• Bơm có thể sử dụng trong nhà hoặc ngoài trời. Nếu dùng ngoài trời phải sử dụng động cơ chuyên dụng ngoài trời và lắp đặt ở nơi thông thoáng. Nhiệt độ trên 32°C có thể làm nóng dầu bôi trơn và động cơ, cần che chắn nắng cho bơm.

• Nếu nhiệt độ xuống dưới 0°C, cần chọn dầu bôi trơn chống đông phù hợp và tránh khởi động/dừng thường xuyên. Có thể lắp thêm bộ gia nhiệt điện có vỏ cách nhiệt để giữ nhiệt độ dầu trên 0°C.

1.2 Thu gom rò rỉ

• Phía dưới đĩa màng có lỗ xả chất lỏng khi màng bị thủng. Đầu nối bơm cũng có lỗ xả dầu khi phớt dầu bị rò. Hai lỗ xả này tách biệt.
• Cần chuẩn bị thùng chứa để gom chất lỏng hoặc dầu bị rò rỉ. Vật liệu thùng chứa phải tương thích hóa học với chất lỏng.
• Thùng chứa đặt dưới lỗ xả hoặc nối bằng ống mềm. Khi xử lý rò rỉ cần có biện pháp bảo vệ an toàn.

1.3 Lắp đặt đường ống

Lưu ý chung:

• Hệ thống đường ống phải có giá đỡ riêng, không đặt trọng lượng lên bơm để tránh rò rỉ hay hỏng bơm.
• Làm sạch đường ống, loại bỏ ba via, cạnh sắc và tạp chất trước khi sử dụng.
• Nếu bơm chất lỏng có độ nhớt cao, đường ống hút nên lớn hơn đầu vào bơm, có thể lớn gấp 4 lần.
• Nếu dùng ống cứng như PVC, nên sử dụng khớp nối mềm.
• Bơm chất lỏng nhiệt độ cao nên lắp khớp giãn nở để giảm tải lên bơm.
• Không nên thiết kế ống hút dạng “U” nếu chất lỏng có cặn, thay vào đó lắp thêm ống rửa tại chỗ.
• Cần lắp van ngắt ở cả đường hút và đẩy để dễ bảo trì.

Đường ống hút:

• Ưu tiên lắp tự động mồi (vị trí bồn chứa cao hơn đầu hút) để tránh lọt khí và đảm bảo độ chính xác.
• Giữ bơm gần bồn chứa, ống hút nên ngắn và thẳng.
• Tránh hút âm nếu không cần thiết, chiều cao hút tối đa 2m cột nước. Khi lắp hút, cần van chân (foot valve).
• Nếu bơm chất gần điểm sôi, phải đảm bảo đủ cột hút để tránh bốc hơi.
• Lắp bộ lọc chống rác đầu hút, kiểm tra và vệ sinh định kỳ.
• Đường ống hút phải kín hoàn toàn, không rò khí. Đường kính nên lớn hơn đầu hút của bơm.
• Nếu ống hút dài, cần lắp đoạn ống đứng lớn gần bơm để tránh thiếu chất lỏng.
• Không dùng ống hút dạng “Ω” để tránh tích khí và giảm lưu lượng hút.

Đường ống đẩy:

• Đường kính ống đẩy phải ≥ đầu ra bơm, áp lực chịu được gấp 2 lần áp hệ thống.
• Khi áp đường đẩy > áp hút, bơm kiểm soát lưu lượng tốt hơn. Nếu chênh áp < 1 bar, cần lắp van áp sau để tăng độ chính xác.
• Cần lắp giảm chấn (damper), van an toàn, đường thoát áp.

Phụ kiện khuyến nghị:

• Van áp sau: Ngăn siphon và dòng chảy ngược khi chênh áp thấp.
• Bình giảm chấn: Lắp giữa bơm và van áp sau, giảm 90-95% dao động, tăng tuổi thọ hệ thống.
• Van an toàn: Ngăn quá áp gây hư hỏng, lắp trước van ngắt gần nhất, áp mở = 1.25–1.3 lần áp max.
• Van xả khí: Lắp tại đầu ra để loại bỏ khí, nên có bảo vệ tránh bắn hóa chất.
• Van một chiều: Ngăn hiện tượng búa nước hoặc dòng chảy ngược áp cao.
• Van ngắt: Cách ly bơm và hệ thống khi bảo trì.
• Lọc: Ngăn rác, tránh kẹt và sai số đo liều, nên lắp đầu hút và kiểm tra thường xuyên.

1.3.4 Hệ thống đường ống và phụ kiện điển hình

Để đảm bảo độ chính xác định lượng, bảo vệ an toàn cho hệ thống đường ống và thuận tiện cho việc bảo trì bơm, khuyến nghị lắp đặt các phụ kiện sau trong hệ thống đường ống hút và đẩy:

• Van áp sau (Back pressure valve): Nếu bơm định lượng hoạt động trong điều kiện chênh lệch áp suất dương giữa đường hút và đẩy quá thấp, có thể xảy ra hiện tượng siphon và dòng chảy ngược, gây sai lệch lưu lượng định lượng. Để ngăn chặn tình trạng này, nên lắp van áp sau ở đường ống đẩy để đảm bảo chênh áp dương không nhỏ hơn 1 bar.
• Bình giảm xung (Pulsation damper): Nên lắp bình giảm xung ở đường ống đẩy, giữa bơm và van áp sau. Thiết bị này giúp hấp thụ các dao động đỉnh, làm trơn mượt 90–95% xung nhịp dòng chảy, giảm rung lắc và tiếng ồn, giúp hệ thống vận hành ổn định. Kết hợp với van áp sau, bình giảm xung còn giúp giảm hao mòn van và kéo dài tuổi thọ thiết bị.
• Van an toàn và ống xả áp (Safety valve và pressure relief pipe): Van an toàn giúp ngăn chặn hư hỏng bơm, đường ống hoặc các phụ kiện khác do tắc nghẽn hoặc đóng van ngoài ý muốn. Van an toàn nên được lắp đặt giữa bơm và van ngắt gần nhất. Áp suất mở van nên bằng 1.25–1.3 lần áp suất làm việc tối đa của bơm. Đầu ra của van an toàn phải nối với bồn chứa chất lỏng thông qua ống xả áp, để người vận hành có thể quan sát dòng chất xả từ van.
• Van xả khí (Air exhaust valve): Nhằm tránh ảnh hưởng của khí hoặc hiện tượng hóa hơi chất lỏng tới độ chính xác định lượng, nên lắp van xả khí ở đầu ra bơm. Khi vận hành van xả khí, cần có biện pháp bảo vệ an toàn để tránh gây thương tích do chất lỏng bắn ra.
• Van xả khí: Trong quá trình xả khí, chất lỏng có thể bắn ra và gây nguy hiểm cho người vận hành. Do đó, khi sử dụng van xả khí cần trang bị các biện pháp bảo vệ an toàn cá nhân. Van xả khí cũng có thể được sử dụng để lấy mẫu chất lỏng.
• Van một chiều (One-way check valve): Khi áp suất đường đẩy cao hoặc khoảng cách vận chuyển dài, nên lắp van một chiều ở đường ống đẩy để tránh hiện tượng búa nước hoặc dòng chảy ngược áp cao làm hư hại hệ thống. Van một chiều nên được lắp sau van ngắt.
• Van ngắt (Shut-off valve): Cần lắp van ngắt ở cả đường hút và đẩy để có thể cô lập bơm với hệ thống đường ống khi cần bảo trì, sửa chữa. Van ngắt nên được lắp sau van an toàn.
• Bộ lọc (Filter): Dùng để lọc tạp chất, ngăn không cho hạt rắn vào buồng bơm, đảm bảo bơm hoạt động ổn định và chính xác. Bộ lọc phải lắp ở đường hút và có kích thước lớn hơn đường kính đầu hút của bơm để tránh hiện tượng xâm thực hoặc thiếu chất lỏng. Cần kiểm tra và vệ sinh bộ lọc thường xuyên.

1.4 Kết nối điện

Việc quay ngược chiều động cơ tuyệt đối bị nghiêm cấm. Vận hành ngược sẽ gây hỏng hóc hoặc làm hư thiết bị, và sẽ không được bảo hành.

• Trước khi đấu nối điện cho động cơ, cần kiểm tra bảng thông số trên động cơ để đảm bảo thông số nguồn điện phù hợp.
• Việc đấu nối động cơ phải dựa theo bảng thông số, ký hiệu đấu dây trong hộp điện, hoặc theo hướng dẫn trong tài liệu, và phải do thợ điện chuyên nghiệp thực hiện.
• Trên nắp quạt của động cơ có nhãn chỉ chiều quay. Nhìn từ phía sau động cơ (phía quạt), chiều quay đúng của động cơ là theo chiều kim đồng hồ.
• Bắt buộc nối đất cho động cơ và bơm. Toàn bộ thiết bị và hệ thống điện phải được nối đất và tuân thủ theo quy định an toàn điện tại địa phương.

Sơ đồ đấu dây động cơ:

Sơ đồ đấu dây bên dưới chỉ là ví dụ cho động cơ 220/380V, vì điện áp và tần số có thể khác nhau theo khu vực hoặc quốc gia. Việc đấu nối thực tế cần tuân theo tiêu chuẩn điện địa phương.

Lưu ý: Động cơ bơm định lượng sử dụng công suất nhỏ.

• Đấu tam giác (Δ) cho nguồn điện áp thấp
• Đấu sao (Y) cho nguồn điện áp cao

Lắp đặt bơm định lượng là một bước quan trọng quyết định đến hiệu quả vận hành và độ bền thiết bị. Qua hướng dẫn chi tiết trên, bạn đã nắm được cách bố trí đúng vị trí, đúng phụ kiện, và xử lý đường ống, van, điện một cách khoa học. Đừng bỏ qua các chi tiết nhỏ như van an toàn, van xả khí, van áp sau hay bộ lọc, bởi đó chính là những “bảo hiểm” cho toàn bộ hệ thống. Nếu bạn cần tư vấn chuyên sâu hơn hoặc sơ đồ lắp đặt thực tế phù hợp với ứng dụng xử lý nước, hóa chất, thực phẩm,… đừng ngần ngại liên hệ BƠM CÔNG NGHIỆP VIMEX, để được hỗ trợ tận tâm và chính xác nhất.