5 Yếu tố chính để lựa chọn bơm định lượng phù hợp

Trong ngành xử lý nước, hóa chất, dược phẩm hay thực phẩm, việc lựa chọn bơm định lượng đúng theo lưu lượng và áp lực chất lỏng giúc đảm bảo hệ thống vận hành hiệu quả, ổn định và tiết kiệm chi phí bảo trì. Tuy nhiên, để chọn được bơm đúng, người kỹ thuật cần đánh giá đầy đủ nhiều yếu tố chính. Dưới đây là 5 yếu tố quan trọng nhất cần xét kỹ lưỡng khi lựa chọn bơm định lượng phù hợp với ứng dụng của bạn.

1. Lưu lượng bơm (Flow rate)

Lưu lượng là yếu tố cốt lõi để xác định kích thước và dòng bơm phù hợp. Lưu lượng thường được tính theo lít/giờ (L/h) hoặc ml/phút (ml/min), tùy theo yêu cầu của hệ thống. Đây là thông số quan trọng hàng đầu cần tính toán chính xác để đảm bảo hiệu suất hoạt động và độ chính xác trong định lượng.

Để xác định lưu lượng yêu cầu, cần dựa trên:

• Nhu cầu thực tế của quy trình: ví dụ trong xử lý nước, lưu lượng phụ thuộc vào nồng độ hóa chất cần châm và tổng thể tích dòng chảy.
• Tính chất chu kỳ vận hành: nếu hệ thống vận hành liên tục, cần lưu lượng ổn định; nếu theo mẻ hoặc thay đổi, cần bơm có khả năng điều chỉnh linh hoạt.

Một nguyên tắc quan trọng là lựa chọn bơm có công suất định mức cao hơn ít nhất 10-15% so với lưu lượng tối đa cần thiết. Điều này giúp:

• Đảm bảo bơm không phải vận hành liên tục ở mức tải tối đa, giúp kéo dài tuổi thọ.
• Có khả năng bù lưu lượng trong trường hợp phát sinh biến động lưu lượng bất thường.
• Dễ dàng điều chỉnh lưu lượng để tinh chỉnh nồng độ hóa chất trong từng giai đoạn sản xuất.

Ngoài ra, nên xem xét khả năng điều chỉnh lưu lượng bằng cách thay đổi hành trình piston hoặc tốc độ động cơ để tăng tính linh hoạt. Các dòng bơm cao cấp thường có bộ điều khiển tự động, hỗ trợ điều chỉnh lưu lượng theo tín hiệu đầu vào như 4-20mA hoặc Modbus.

2. Áp lực chất lỏng (Pressure)

Bất kỳ hệ thống nào có sự khác biệt rõ rệt về áp suất hút và đẩy. Các yếu tố cần quan tâm bao gồm:

• Áp lực tối đa của hệ thống: Tính toán để đảm bảo bơm có thể hoạt động ở áp suất cao mà không gây hỏng hóc.
• Đối với ứng dụng áp suất cao: bơm piston và bơm màng thủy lực là lựa chọn tối ưu.
• Đối với hệ thống thấp áp: có thể dùng bơm màng điện từ, bơm nhu động.

3. Môi trường vận hành (Environment of operation)

Môi trường đặt bơm ảnh hưởng trực tiếp đến độ bền và hoạt động của thiết bị:

• Nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng, hóa chất hay không gian hạn chế đều cần được xét đến.
• Ngoài trời: chọn bơm có vỏ bền, chống tia UV, IP65 trở lên, có dễ cháy nổ không. 

4. Tính chất chất lỏng (Fluid properties)

Đặc tính của chất lỏng cần bơm là yếu tố cực kỳ quan trọng vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất, tuổi thọ và độ an toàn của bơm. Cần đánh giá kỹ lưỡng các yếu tố sau:

• Độ nhớt: Với các chất lỏng có độ nhớt cao (như dầu, nhựa, dung dịch đậm đặc), bơm cần có mô-tơ mạnh hơn, hệ thống van lớn hơn để đảm bảo dòng chảy không bị cản trở. Ngoài ra, tốc độ bơm cần được điều chỉnh để tránh gây xâm thực (cavitation).
• Tính mài mòn: Nếu chất lỏng chứa các thành phần có khả năng mài mòn (ví dụ như bột mịn, hạt silica...), các bộ phận tiếp xúc như đầu bơm, màng, piston cần được làm bằng vật liệu có độ cứng và khả năng chống mài mòn cao như inox 316, ceramic hoặc các vật liệu tổng hợp chịu mài mòn tốt.
• Khả năng ăn mòn hóa học: Đối với dung dịch axit mạnh, kiềm, chất oxy hóa hoặc dung môi hữu cơ, nên sử dụng vật liệu có tính trơ cao như PTFE, PVDF hoặc nhựa kỹ thuật để tránh hư hỏng và rò rỉ.
• Hàm lượng hạt rắn: Khi chất lỏng chứa cặn rắn (ví dụ: nước thải công nghiệp, hỗn hợp bùn), cần có bộ lọc trước đầu hút và sử dụng bơm có màng bơm chịu được ma sát. Bên cạnh đó, cấu trúc van một chiều cần được thiết kế phù hợp để tránh kẹt hạt.
• Nhiệt độ chất lỏng: Với chất lỏng có nhiệt độ cao (trên 60°C), cần dùng bơm chịu nhiệt và vật liệu ron, phốt chịu nhiệt độ tương ứng. Cần tính đến độ giãn nở của vật liệu khi nhiệt độ thay đổi.

Việc hiểu rõ và phân tích đầy đủ các đặc tính của chất lỏng sẽ giúp lựa chọn bơm phù hợp, tránh rủi ro trong quá trình vận hành lâu dài.

5. Vật liệu cấu tạo bơm (Pump material)

Tính bền của vật liệu đóng vai trò quan trọng trong tuổi thọ bơm:

• Vật liệu đầu bơm: PVDF, PP, SS316, PTFE...
• Ron, van, màng: phù hợp với dạng hóa chất, nhiệt độ, độ đồng nhất vật liệu.
• Kiểm tra khả năng thay thế linh kiện nhanh chóng khi cần thiết.

Bơm định lượng OBL vật liệu PP tại Vimex

Bơm Injecta vật liệu Inox tại Vimex

Tổng kết: Việc lựa chọn bơm định lượng tối ưu không chỉ dựa vào giá cả hay hãng sản xuất mà phụ thuộc nhiều yếu tố kỹ thuật. Hiểu biết đúng để đánh giá toàn diện là chìa khóa để bạn sở hữu hệ thống bơm định lượng đáng tin cậy, tiết kiệm và bền bỉ. Hãy liên hệ Em Hiếu - chuyên gia bơm định lượng để nhận tư vấn chi tiết và miễn phí!